تبیین الگوی اخلاق مدیریتی اسلام از منظر قرآن و نهج البلاغه

نوع مقاله : علمی- تخصصی در ارتباط با علوم انسانی

نویسنده

هیات علمی دانشگاه تهرران

چکیده

بدیهی است که موفقیت نهادها و سازمانها تا حد زیادی به کارآیی، اثربخشی و سلامت نظام مدیریتی آن بستگی دارد. منظور از مدیریت اسلامی این است که مدیران روشهای اسلامی را در فرایند مدیریت خود به کار گیرند و بدین طریق عدالت اجتماعی را بر جامعه حاکم سازند که در نهایت به کسب رضایت الهی می‌انجامد. عوامل استحقاق مدیریت، تنها منحصر به علم، تخصص و مهارت نیست. بلکه اخلاق و شایستگیهای روحی و معنوی نیز از لوازم توفیق در امر مدیریتی است. تبیین بخشی از قواعد مدیریتی و نحوه برخورد مدیران با اقشار مختلف جامعه در آیات قرآن نهفته است. مدیران جامعه بشری نه تنها نیاز به بصیرت فزاینده و قدرت فکری دارد، بلکه پایبندی به اخلاق مدیریتی و ارزش‏های والای انسانی نیز برای پیشبرد نظام اجتماعی ضروری است. لذا نگارندگان در این پژوهش برآنند تا به روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به آیات قرآن کریم و نهج البلاغه، الگوی اخلاقی مناسبی برای مدیران جوامع بشری ارائه کنند. از یافته‌های پژوهش برمی‌آید که قوانین اخلاقی اسلام به عنوان مجموعه ارزشها، بایدها و نبایدها می‌تواند نقش مهمی در سلامت نظام مدیریتی جامعه داشته باشد و میزان تبعیض، نارضایتی، بی عدالتی و بی اعتمادی را کاهش دهد. در نتیجه جامعه به سمت حفظ ارزشهای اسلامی مبتنی بر رضایت و خشنودی خداوند گام بر می‌دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Explaining the Model of Islamic Management Ethics from the Perspective of the Qur'an and Nahj al-Balaghah

نویسنده [English]

  • Ezzat Molla Ebrahimi
professor of Tehran University
چکیده [English]

It obvious that the success of any institution and organization depends largely on the efficacy, effectiveness, and healthy of its management system. The purpose of Islamic management is to apply Islamic methods by the managers in their management process to rule the social justice in the society, which finally results in God's satisfaction. The factors of management efficacy are not exclusive to science, expertise or skills, but ethics and spiritual and physical capabilities are also considered as success requirements in management. Explanation of parts of management regulations and the ways of the managers’ dealing with different classes of society lies in the Quranic verses. The leaders of the human society not only need to have growing insight and intellectual power for the advancement of the society, but also it is essential for them to have adherence to managerial ethics and high human values. The adoption of good management practices provided by the Qur’an and Imam Ali (AS) in Nahj al-Balaghah in the face of various political, social, economic and cultural phenomena has always determined the growth and excellence of Islamic society, and has been the leading model for all people throughout the history. The book of Nahj al-Balaghah, as an excellent source of speeches and theoretical treasure of Qur’an and Imam Ali (AS), in fact, represents the views and thoughts of these two in various fields of social management. In this study, the authors developed a descriptive study to investigate and explain the model of Islamic management ethics from the perspective of these two sources. The results showed that the aspect of implementation and management of the Islamic society by these great sources were always based on principles of public oversight of law enforcement, paying attention to God, consultation with experts, human dignity, equality, and cooperation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Islamic management
  • Qur’an
  • Nahj al-Balaghah
  • Justice