نسخۀ نویافته ای از " چهل مقام” ابوسعید ابوالخیر

نوع مقاله : علمی- تخصصی در ارتباط با علوم انسانی

نویسنده

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور یزد

چکیده

ابوسعید ابوالخیر (357_440ه.) یکی از بزرگترین عارفان جهان اسلام است که آثار منتشر شده او، یعنی «اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابوسعید ابوالخیر» و «حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر» از مهمترین منابع عرفانی به حساب می آید. کتاب ارزشمند اسرار التوحید اطلاعات بسیار روشنی از منش عرفانی ابوسعید به دست می دهد؛ به طوری که بسیاری از محققان با پژوهش های خود، توانسته اند نکات روشن و آموزنده ای از زندگی و شیوۀ ابوسعید از این کتاب استخراج کنند. حالات و مقامات ابوسعید نیز کتاب ارزشمند دیگری است که کمک شایانی به شناخت هرچه بیشتر روحیات و خلقیات ابوسعید می کند.
اما آنچه از دیرباز در بین اهل پژوهش رایج بوده این نکته است که گویا اثر دیگری از ابوسعید ابوالخیر با نام «مقامات» وجود داشته و از بین رفته است. گرچه مدتی است که پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی، از جمله استاد شفیعی کدکنی، با دقت و بررسی فراوان نسخه هایی از این اثر ماندگار را معرفی کرده اند و برخی از آنها به چاپ رسیده است، اما هنوز در مورد «مقامات» نکات ناگفتۀ فراوانی وجود دارد.
در این مقاله که به شیوۀ توصیفی_تحلیلی و با رویکرد پژوهشی نگاشته شده است، ضمن بررسی آثاری که به معرفی «مقامات» پرداخته اند، نسخۀ خطی نادری از این اثر ارزشمند معرفی خواهد شد. این نسخه با حمد و ثنای خدای متعال آغاز شده و سپس چهل مقام عرفانی از جمله نیستی، انابت، توبه، ارادت، مجاهده و... در آن مورد بحث قرار می گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A newly found edition of "forty positions" by Abu Said Abu al-Khair

نویسنده [English]

  • Mohammad Bagher Kamalol Dini
Associate Professor of Language and Literature of Payame Noor University.
چکیده [English]

Abu Said Abu al-Khair (357_440) is one of the greatest mystics of Islam whose published works, the "Secrets of monotheism in positions of Sheikh Abu Said Abu al-Khair" and "expressions and words of Abu Said Abu al-Khair" are considered as the most important mystical sources. Secrets of monotheism is a valuable book that gives us clear information about mystical character of Abu Said Abu al-Khair. Many scholars have been able to extract clear and informative points from this book through their research. In addition, "expressions and words of Abu Said Abu al-Khair" is an important book that contributed to the greater understanding of emotions and moods of Abu Said Abu al-Khair. However, what has long been common among experts is that Abu Said Abu al-Khair has had another work called "positions" that now is no longer exist. Although some Persian language and literature researchers, such as professor Shafi'i Kadkani, have carefully examined and presented many copies of this work some of which have been published, but still there are many things to say about “position”. In this paper, which has been written in a descriptive and analytical method with research approach, firsts we study works that have introduced this book and then a rare manuscripts of this valuable work will be introduced. This version starts with praising of God and then discusses forty mystical positions like inexistency, remorse, repentance, devotion, battle, etc

کلیدواژه‌ها [English]

  • manuscript
  • Abu Said Abu al-Khair
  • positions
  • forty positions